wtorek, 3 kwietnia 2012

Rigoletto w Mantui, prawda czy fikcja ?


                                                                       La Casa di Rigoletto

Bogate dziedzictwo kulturowe Mantui,  historia obfitująca w  zdarzenia, skłania do przefiltrowania tematyki i spojrzenia na miasto wg określonego klucza, np. słynnych postaci związanych z miastem. Idąc tym tokiem myślenia,  spróbuję wyjaśnić, co wspólnego ma  Rigoletto, postać książęcego błazna  z opery Verdiego z Mantuą.  

Na Piazza Sordello,  vis- a’- vis  Książęcego pałacu w Mantui  znajduje się dom Rigoletta, La Casa di Rigoletto. Figura pokracznego błazna ustawiona na skwerze przed budynkiem zatrzymuje uwagę przechodniów i  skłania do zastanowienia się, czy Rigoletto, garbaty książęcy sługa, znana z opery Verdiego żył naprawdę, postać to fikcyjna, czy istniejąca rzeczywiście?


                                                            Statua  Rigoletta 

Nie trzeba być  miłośnikiem  opery i melomanem, żeby z łatwością przywołać melodię i  zanucić operowy szlagier  "La donna mobile". Popularna aria pochodzi właśnie z opery "Rigoletto" Giuseppe Verdiego, której akcja rozgrywa się na książęcym dworze w Mantui. 

Skąd lepiej było czerpać Verdiemu  przykłady dworskiej obyczajowości XVI wieku, jeśli nie z jednego najznakomitszych dworów renesansowej Europy. 

W pałacu Książęcym w Mantui zdarzały się spektakularne intrygi, a Gonzagowie znani byli życia wystawnego, szczycili się swoim bogactwem, nie szczędzili majątku na rozrywki np. bale. Pierwowzorami fikcyjnych postaci  są  autentyczne osoby z książęcego  dworu Gonzagów. Fircykowaty książę z opery Verdiego, rozpustny i pozbawiony skrupułów, to  Vicenzo I  Gonzaga znany z żądzy uciech i rozkoszy. Wydaje się też wysoce  prawdopodobne, że podobny Rigolettiemu  zgorzkniały błazen, działał  na dworze książęcym Gonzagów. 

                                arkadowe podcienia Palazzo Ducale 

Jedna z najpiękniejszych komnat w pałacu Gonzagów - Sala Luster, Sala dei  Specchi wydaje się najbliższa scenerii balu zaczynającego  pierwszy akt opery. Monteverdi  nadworny muzyk Vicenza I Gonzaga  wykonywał tu swoje muzyczne utwory, a rozkochani w rozrywkach Gonzagowie zapraszali gości i urządzali bale. 

                                                                Palazzo Ducale 


Czasami  jest tak, że porażkę przekuwa się w sukces. Tak było w przypadku opery "Rigoletto". Początkowe trudności z wystawianiem inscenizacji, z powodu cenzury nałożonej przez władze austriackie i francuskie,  spowodowały, że twórcy opery Giuseppe Verdi i autor libretta  Francesco Maria Piave dokonali  zmiany tytułu i przenieśli historię z Paryża do Mantui. Nową wersję przyjęto życzliwiej i premiera  odbyła się 11 marca 1851 roku w Weneckim Teatro la Fenice. Opera odniosła sukces, rozsławiła Verdiego poza granicami Włoch 


Piazza Erbe

Mantuańczycy identyfikują się ze sławnym dziełem operowym Verdiego, zobaczyli  w nim  wiele  odniesień do XVI wiecznej  rzeczywistości książęcego dworu Gonzagów. A statua Rigoletta garbatego błazna ma przypominać przybyłym, że znajdują się w miejscowości, w której toczy się akcja najpopularniejszej opery na świecie .   

Aria księcia Mantui "La donna e mobile"  należy do najpopularniejszych na świecie. Miał ją w swoim repertuarze "król tenorów"  włoski śpiewak operowy Enrico Caruso.




3 komentarze:

  1. Piekne miasto Mantova , mieszkam od dawna we Wloszech ale nigdy tam nie bylam

    OdpowiedzUsuń
  2. nie ma się czym chwalić

    OdpowiedzUsuń
  3. Anonimowy- nie rozumiem twojej uwagi o chwaleniu się, czy chodzi ci o miasto Mantue, czy o mnie?

    OdpowiedzUsuń